Αλεπού

Πληροφορίες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η αλεπού (Vulpes) είναι ανώτερο θηλαστικό της οικογένειας

Κυνίδες. Το πιο γνωστό είδος είναι η Κόκκινη αλεπού (Vulpes vulpes), της οποίας το τρίχωμα είναι κοκκινωπό, με μαυριδερά το πίσω μέρος των αυτιών της και το μπροστινό μέρος των ποδιών της, ενώ το άκρο της ουράς της είναι πάντα λευκό.

Η εμφάνισή της

Εξωτερικά μοιάζει λίγο με τον σκύλο, αλλά η ουρά της είναι πολύ πιο φουντωτή και το τρίχωμά της πιο πυκνό, ενώ και το ρύγχος της πιο μακρόστενο. Το μεγαλύτερο είδος είναι η κόκκινη αλεπού, η οποία φτάνει σε μήκος έως και τα 90 εκατοστά και ζυγίζει 7 - 10 κιλά. Το εντυπωσιακό είναι ότι η ουρά της φτάνει σε μήκος έως και τα 60 εκατοστά, δηλαδή είναι αρκετά μεγάλη συγκριτικά με το σώμα της. Στα περισσότερα είδη, τα πόδια της είναι κοντά και λεπτά και έτσι η ουρά της χρησιμεύει και σαν μέσο ισορροπίας.

Γεωγραφικά κατανεμημένη

Η αλεπού εμφανίστηκε στη Γη πριν από 400.000 χρόνια και πιθανώς να υπήρξε και θήραμα για τους προϊστορικούς κυνηγούς. Σήμερα συναντάται σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, εκτός από την Ανταρκτική.

Η Κόκκινη αλεπού ζει στην Ευρώπη την Ασία, μία στενή λωρίδα της βόρειας Αφρικής, την Βόρεια Αμερική (εισήχθη από το Ηνωμένο Βασίλειο στις ανατολικές ΗΠΑ στα μέσα του 18ου αιώνα και εξαπλώθηκε δυτικότερα), ενώ το 1855 εισήχθη και στην Αυστραλία. Όχι μόνο δεν είναι σε κανένα μέρος απειλούμενο με αφανισμό είδος, αλλά αντιστρόφως η εκπληκτική της προσαρμοστικότητα έχει οδηγήσει πολλά άλλα λιγότερο ικανά είδη σε κίνδυνο εξαφάνισης ή και εξαφάνιση.

Υπάρχουν όμως και άλλα είδη αλεπούδων, με σχετικά μεγάλη εξάπλωση ανά την υφήλιο, που ζουν στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, στην βόρεια Αφρική, την Μέση Ανατολή, εύκρατα τμήματα της Ασίας και την Βόρεια

Αμερική. Επίσης, η Νοτιοαμερικανική γκρίζα αλεπού (Lycalopex griseus) ζει στην Χιλή και την Αργεντινή, ενώ η Αρκτική αλεπού (Alopex Lagopus) ζει στις πολικές περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου.

Κάποια από τα άλλα είδη είναι λιγότερο ικανά στην προσαρμοστικότητα και στην αναπαραγωγή, με αποτέλεσμα να θεωρούνται επισήμως απειλούμενα είδη, όπως η λεγόμενη Νησιωτική αλεπού. Άλλα είδη, όπως η Αρκτική αλεπού καθώς και η Αλεπού Fennec (Vulpes zerda), που ζει στην βόρεια Αφρική και είναι το μικρότερο σε διαστάσεις είδος αλεπούς, δεν είναι απειλούμενα.

Διατροφή

Όλα τα είδη αλεπούδων είναι παμφάγα. Το διαιτολόγιό τους αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από ασπόνδυλα. Ωστόσο, καταναλώνουν και τρωκτικά, λαγούς, κουνέλια και άλλα μικρά θηλαστικά, καθώς και ερπετά (όπως φίδια ), αμφίβια, χόρτα, μούρα, καρπούς (φρούτα), ψάρια, πτηνά,  αυγά, σκαθάρια, έντομα και όλα σχεδόν τα είδη μικρών ζώων. Τα περισσότερα είδη δείχνουν μεγάλη προσαρμοστικότητα σε πολλά διαφορετικά είδη τροφής και κατά μέσο όρο καταναλώνουν 1 κιλό τροφής την ημέρα. Όλες οι αλεπούδες έχουν την χαρακτηριστική συνήθεια να θάβουν (συνήθως με φύλλα, χώμα ή χιόνι) υπολείμματα τροφής όταν έχουν περίσσευμα, για να τα φάνε αργότερα.

Αναπαραγωγή

Η περίοδος αναπαραγωγής των αλεπούδων ποικίλλει ευρέως, λόγω της μεγάλης γεωγραφικής τους εξάπλωσης και της ποικιλίας των ειδών. Ειδικότερα στα μέσα γεωγραφικά πλάτη (όπως επομένως συμβαίνει και στην Ελλάδα), λόγω του ότι ο καιρός της αναπαραγωγής τους αρχίζει τον Ιανουάριο με Φεβρουάριο, η κόκκινη αλεπού είναι κυρίως εξαιρετικά δραστήρια τον Μάιο όταν μεγαλώνει τα μικρά της. Τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να κυκλοφορεί ακόμα και την ημέρα, καταστρέφοντας συχνότερα τα κονικλοτροφεία και τα κοτέτσια των ανθρώπων.

Όταν έρχεται ο καιρός της αναπαραγωγής, το θηλυκό σκάβει μία φωλιά με δαιδαλώδεις διαδρόμους μέσα σε μία περιοχή η οποία ανήκει σε ένα συγκεκριμένο αρσενικό. Μετά από 51 - 53 ημέρες, γεννιούνται 3 - 5 μικρά, τα οποία αρχικά έχουν κάπως πιο γκρίζο τρίχωμα, ενώ στις πρώτες 2 εβδομάδες είναι τυφλά. Η μητέρα τους τους φέρνει τροφή καθημερινά και κάθε φορά που γυρίζει στην φωλιά της ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Στην ηλικία των 2 μηνών βγαίνουν από την φωλιά και αρχίζουν να παίζουν με την μητέρα τους και μεταξύ τους.

Η σχέση της με τον άνθρωπο σήμερα

    Αν και έχει μία ενστικτώδη δυσπιστία και φόβο απέναντι στον άνθρωπο, ωστόσο είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί απρόκλητη επίθεση αλεπούς σε άνθρωπο. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ορισμένα είδη αλεπούδων έχουν εμφανιστεί ακόμα και στα προάστια αρκετών πόλεων και φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί επιτυχώς στην ανθρώπινη παρουσία.

        Ειδικότερα επίσης η Ασημένια αλεπού, μία ποικιλία της κόκκινης αλεπούς με μεγάλη ποσότητα μελανίνης, έχει υποβληθεί σε πρόγραμμα εξημέρωσης και τις τελευταίες δεκαετίες έχει γνωρίσει απήχηση ως κατοικίδιο, σε κάποια κράτη. Εκτός από αυτήν, το μόνο άλλο είδος που θεωρείται κατάλληλο και χρησιμοποιείται ως κατοικίδιο είναι η Αλεπού Fennec.